Gaan ‘belangrijke stoffen’ in moedermelk verloren door pasteuriseren, verwarmen, koelen of vriezen?
De grootste denkfout die mensen vaak maken is om moedermelk alleen te zien als ‘voedingsmiddel’; een voedingsmiddel wat vervangbaar is door kunstvoeding = bewerkte koemelk, bewerkte geitenmelk oid of een bewerkt plantaardig mengsel.
Moedermelk moet eerder gezien worden als een verlenging van de bescherming in de baarmoeder. Een plaats waar baby door het moederlichaam veilig beschermd werd tegen bacteriën, virussen en schimmels. Eenmaal geboren moet jouw baby zichzelf leren beschermen.
Gelukkig heeft baby een aantal basis beschermingsmechanismen meegekregen. Het andere, meer uitgebreide mechanisme, moet baby in de loop der jaren zelf ontwikkelen. Dat heeft tijd nodig! Om baby te helpen die tijd te overbruggen, helpt mama een handje door de baby moedermelk te geven waarin extra ondersteuning zit om virussen, bacterien en schimmels te belemmeren het babylichaam binnen te dringen.
Zijn er grote verschillen tussen moedermelk en kunstvoeding? Uiteraard is het onderzocht en online kan je een hoop afbeeldingen vinden. Een ervan zie je onderstaand. Moeder Natuur wordt nagebootst maar is nog steeds niet te evenaren!
Wat gebeurt er als je moedermelk gaat bewaren in de koelkast, vriezer of verwarmd of verhit?
Niet alle stoffen in moedermelk zijn stabiel bij dezelfde temperatuur. Sommigen gaan stuk door koelen, anderen door vriezen en weer anderen door verhitten.
Vaak wordt gedacht dat alleen ‘levende’ cellen in moedermelk ervoor zorgen dat virussen, bacteriën en schimmels geen kans krijgen om ziekte te veroorzaken. In moedermelk zitten veel meer stoffen die helpen ziektes te voorkomen.
‘Moedermelk heeft meerdere kwaliteiten om verschillende mechanismen en vormen van ontsteking te voorkomen en/of te reguleren. Deze effecten worden geleverd door een groot aantal componenten met een breed scala aan functies. Dit suggereert dat het belangrijk is om elke vorm van energieverslindende, symptoominducerende ontsteking bij het opgroeiende kind en baby te voorkomen’. (Lars A. Hanson, M.D., Ph.D.)
Onderstaand een aantal cellen in moedermelk die jouw baby beschermen of helpen bij het bestrijden van ziektekiemen:
SIgA antilichamen voorkomen dat de ziektekiemen zich hechten aan slijmvliezen en weefsels binnendringen.
Immunoglobuline A (IgA) is een antilichaam dat wordt aangetroffen in vochtafscheidingen als speeksel, zweet, tranen en moedermelk. De belangrijkste functie van dit antilichaam is het lichaam te beschermen tegen indringers van buitenaf, zoals bacteriën en virussen. Ze worden geproduceerd als reactie op binnengedrongen ziekteverwekkers.
Immunoglobulinen worden dus gemaakt nadat men in aanraking is gekomen met een ziekteverwekker. Als moeder in aanraking is geweest met een ziekteverwekker dan geeft ze het antilichaam door via moedermelk aan baby. Uiteindelijk zal baby zelf antilichamen gaan aanmaken door contact met een ziekteverwekker.
Lactoferrine heeft het vermogen om zowel bacteriën als virussen en schimmels te doden. Tegelijkertijd zorgt het ervoor dat ontstekingsbevorderende cytokines niet in (te) grote hoeveelheden geproduceerd worden (boodschappers om cellen van het afweersysteem te remmen of juist in gang te zetten).
Lysozyme is een melkeiwit wat zich tegen ziekteverwekkers richt, in het bijzonder wanneer het zich combineert met SIgA en lactoferrine.
Oligosacchariden zorgen ervoor dat micro-organismen zich niet aan het dekweefsel kunnen hechten, binnendringen en helpen infecties te voorkomen. Het dekweefsel is een afsluitend weefsel. Je vindt dekweefsel als bekleding van het mond maag darm stelsel, je luchtwegen, de binnenkant van de blaas, speekselklieren etc. Het zit in alle holtes van het lichaam.
Oligosachariden kunnen veel functies hebben, waaronder celherkenning en celbinding. Zo spelen glycolipiden een belangrijke rol in de immuunrespons.
Glycoproteïnen en glycolipiden zorgen ervoor dat bacteriën en virussen zich niet aan het dekweefsel kunnen hechten waardoor infecties worden voorkomen.
Vetbestanddelen in moedermelk richten zich tegen ziekteverwekkers.
Defensines doden cellen en werken tegen mycobacteriën, schimmels, sommige omhulde virussen en grampositieve en gramnegatieve bacteriën.
Melkcytokines fungeren vermoedelijk als signalering voor het immuunsysteem van de baby en ondersteunen de groei en ontwikkeling.
Moedermelk bevat tal van hormonen en groeifactoren . Ze kunnen verschillende functies bij het borstgevoedde kind aansturen, waaronder effecten op het immuunsysteem.
De anti-secretoire factor (AF) lijkt een ontstekingsremmend effect te hebben door vochtuitscheiding te verminderen (het lichaam zal namelijk ziektekiemen proberen weg te spoelen door middel van diarree, snot, loopoor etc) .
Zie hier een (beknopt) overzicht met enkele bestanddelen in moedermelk en hun reactie op een bepaalde temperatuur (Stanford University).
HOEVEEL 'GOEDE STOFFEN' BLIJVEN ER OVER NA CONTACT MET EEN BEPAALDE TEMPERATUUR?
Je ziet dat elke bewerking, of het nu koud of warm is, effect heeft op de kwaliteit van moedermelk. Uiteraard is kunstvoeding, in wat voor positieve bewerkte manier dan ook, altijd inferieur aan moedermelk. Beter bewerkte (eigen) moedermelk dan aangepaste melk van een andere diersoort.
‘Moedermelk’ is immers gemaakt voor het menselijke lichaam. Bewerkte kunstvoeding, van welk dier dan ook, is aangepast en verrijkt zodat het menselijk lichaam het kan verdragen en zoveel mogelijk voedingsstoffen er van kan opnemen. Een heel fijn product als je zélf geen moedermelk kunt geven!
Probeer zoveel mogelijk moedermelk te geven. En mix van moedermelk en kunstvoeding is ook een mogelijkheid.
Heb je niet voldoende eigen melk? Natuurlijk is dat heel verdrietig maar probeer altijd zoveel mogelijk (gekoelde of verwarmde) eigen melk of donormelk te geven. Maak een mix!
Spruw?
Heb je spruw gehad en ben je bang dat je kindje opnieuw spruw krijgt doordat je ‘bewaarde’ melk gaat geven?
Tot nu toe is er geen enkel onderzoek beschikbaar wat laat zien dat babies (opnieuw) spruw krijgen van melk die gekolft werd ten tijde van een spruwinfectie.
Vind je het toch spannend? Verhit ‘met spruw besmette moedermelk’ gedurende 5 minuten op minimaal 70 graden om schimmels te doden.
Je melk ruikt zepig, ranzig of 'kotserig' na invriezing?
Er wordt beweert dat pasteurisatie zepige, ranzig of kotserig ruikende melk kan neutraliseren zodat baby deze melk alsnog accepteert.
In moedermelk zitten vetverterende enzymen die beginnen met de melkvetten af te breken zodra de melk het lichaam ‘verlaat’. Het is een mooi mechanisme om baby te helpen met de vertering van de moeilijk afbreekbare vetten omdat het spijsverteringsselsel van baby nog niet optimaal werkt. Het is jammer als de enzymen in net afgekolfde melk al flink aan het werk gaan met verteren. De melk gaat er niet lekkerder van ruiken en je zou denken dat je afgekolfde melk niet meer goed is vanwege de geur.
Je kunt het vetverterende proces stoppen door de melk tot aan het kookpunt te verhitten zodat de vetverterende enzymen stuk gaan en hun werk niet meer kunnen doen.
Eenmaal dat de vetverterende ezymen hun werk hebben gedaan, kan je het proces niet meer omdraaien en blijft de geur en smaak bestaan.
Meer lezen over effecten van temperatuur op gekolfde moedermelk?
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/?term=temperature+effect+on+human+milk